ASML là gì? Tại sao ASML là ông lớn độc quyền trong chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu?
Rất nhiều người thắc mắc đâu là trung tâm của nền kinh tế kỹ thuật số, đâu là nơi sản xuất chip hiện đại và cung ứng các loại thiết bị tiên tiến quan trọng nhất cho nghành công nghệ toàn cầu? Câu trả lời của nhiều người sẽ là thung lũng Silicon, nơi có Apple, Google, Facebook và nhiều Startup đầy hấp dẫn. Hoặc một số người sẽ chỉ sang khu vực quanh Seattle, nơi mà Amazon và Microsoft đặt đại bản doanh. Thậm chí một số trang tin tức còn cho rằng đó là Thâm Quyến, trung tâm công nghệ của Trung Quốc.
Nhưng không một ai nghĩ rằng: ASML một công ty nhỏ bé ở Hà Lan đang đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với ngành công nghệ toàn cầu. Chúng ta hãy cùng News-GLE tìm hiểu Công ty ASML là gì? và Tại sao ASML là ông lớn độc quyền trong chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu nhé !!!
I/ ASML là gì?
+ ASML được thành lập vào năm 1984 là một liên doanh giữa ông lớn trong ngành điện tử Philips và công ty sản xuất chip ASM International. Ban đầu được đặt tên là ASM Litography, sau đó chính thức chuyển sang tên ASML.
+ Trụ sở công ty của ASML được đặt tại Veldhoven, Hà Lan. Đây cũng là địa điểm để nghiên cứu, phát triển, sản xuất và lắp ráp. ASML có một cơ sở khách hàng trên toàn thế giới và hơn sáu mươi điểm dịch vụ tại mười sáu quốc gia. Công ty được liệt kê trên cả Sở giao dịch chứng khoán AEX và NASDAQ.
+ Hiện nay ASML là nhà cung cấp các hệ thống quang khắc lớn nhất cho ngành công nghiệp bán dẫn. Đồng thời là công ty duy nhất trên thế giới sản xuất các loại chip hiện đại và cung ứng các loại thiết bị tiên tiến nhất cho nghành công nghệ toàn cầu.
+ ASML không phải là cái tên nổi tiếng như Apple, Intel hay Samsung, nhưng đây là công ty công nghệ lớn thứ hai châu Âu về giá trị vốn hóa. Các nhà sản xuất chip trên thế giới đều phải mua máy móc từ ASML để chế tạo các chip bán dẫn sử dụng trong điện thoại, máy tính, ô tô và máy chủ. Các khách hàng lớn nhất của ASML là Intel, Samsung cũng như TSMC, hãng làm ra các chip cho iPhone của Apple.
+ Một lợi thế quan trọng của ASML so với các đối thủ như: Nikon Corp và Canon Inc – họ là hãng duy nhất có thể làm chủ công nghệ in litho siêu cực tím EUV thế hệ mới. In Litho là quá trình khắc các pattern (hay các bản mạch) của chip lên tấm wafer silicon. Kỹ thuật in EUV sẽ cho phép in được các bóng bán dẫn với kích thước nhỏ gấp 10 lần tiêu chuẩn hiện tại.
+ Các cỗ máy EUV thường có giá trên 100 triệu Euro (113 triệu USD) mỗi chiếc. Các công nghệ trên những cỗ máy này đã giúp kéo dài thêm tính đúng đắn của định luật Moore, khi cho rằng sức mạnh bộ xử lý sẽ tăng gấp đôi sau mỗi 18 tháng.
Nếu các con chip giúp thế giới vận hành thì ASML chính là đinh chốt trục xe, là yếu tố cốt tử của ngành công nghệ toàn cầu.
II/ Tại sao ASML là ông lớn độc quyền trong chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu
+ Một trong những công đoạn quan trọng nhất của quá trình sản xuất chip chính là việc tạo nên các đường khắc vô cùng nhỏ – chỉ bằng vài chục phần triệu bề rộng của sợi tóc người – trên bề mặt chất bán dẫn, để từ đó tạo nên các điện cực cũng như các cổng điều khiển dòng điện qua các cực đó. ASML không phải là công ty duy nhất trên thế giới hiện nay sản xuất được những cỗ máy quang khắc thực hiện công đoạn đó. Hãng phải cạnh tranh với Canon và Nikon của Nhật Bản, nhưng thị phần của công ty đã tăng gần gấp đôi kể từ 2005 đến nay lên 62%.
+ Thêm vào đó chỉ riêng ASML có thể sử dụng ánh sáng tia cực tím (EUV) với độ dài bước sóng chỉ là 13,5 nanomet. Bước sóng ngắn hơn sẽ cho phép gắn được các linh kiện nhỏ hơn – điều tối quan trọng đối với các nhà khoa học sản xuất chip đang cố gắng đuổi theo định luật Moore, định luật cho rằng cứ mỗi 2 năm thì số lượng linh kiện có thể được gắn vào một diện tích nhất định bề mặt chất bán dẫn sẽ tăng gấp đôi. Ba nhà sản xuất chip hàng đầu thế giới – Intel của Mỹ, Samsung của Hàn Quốc và TSMC của Đài Loan – giờ đang phụ thuộc vào công nghệ của ASML, trong khi phần còn lại của thế giới công nghệ lệ thuộc vào họ.
+ Năm 2019, doanh thu của ASML đã tăng trưởng 8%, lên 11,8 tỷ euro (tương đương 13,2 tỷ USD), bất chấp ngành chip bán dẫn thế giới bước vào chu kỳ suy thoái. Mặc dù các thiết bị EUV chỉ chiếm 26 trên tổng số 229 máy quang khắc mà công ty đã bán ra trong năm ngoái, chúng đóng góp 1/3 doanh thu. ASML dự tính đến năm 2025 sẽ nâng tỷ lệ lên 3/4, trong bối cảnh các công ty khác cũng đang tiến bộ.
+ Vì cả Canon và Nikon đều không theo đuổi công nghệ euv, các nhà đầu tư kết luận rằng ASML được hưởng lợi thế độc quyền trong một thời gian. Kể từ 2010, giá trị vốn hóa của công ty đã tăng gấp 10 lần, lên mức 114 tỷ euro. Chỉ riêng trong năm ngoái con số đã tăng gấp đôi. Hiện ASML có giá trị vốn hóa cao hơn cả Airbus, Siemens hay Volkswagen. Giá cổ phiếu cũng chịu chung số phận với các công ty cùng ngành khi dịch bệnh làm chao đảo thị trường chứng khoán toàn cầu, nhưng triển vọng dài hạn của công ty rất tươi sáng. Hiện chỉ số P/E của cổ phiếu này là 32 lần, cao gấp đôi so với chỉ số P/E của những khách hàng lớn nhất.
Không phải lúc nào mọi chuyện cũng xuôi chèo mát mái đối với ASML. Công ty ra đời năm 1984, ban đầu là một liên doanh giữa ông lớn trong ngành điện tử Philips và công ty sản xuất chip ASM International. Ban đầu, một lượng ít ỏi các nhân viên làm việc ngay tại cơ sở ở Eindhoven của Philips.
Jos Benschop, giám đốc công nghệ của ASML, vẫn nhớ như in những rắc rối thuở ban đầu. Những sản phẩm đầu tiên trở nên lỗi thời ngay sau khi ra mắt và rất khó tìm được khách hàng. Philips, dù lúc đó cũng đang gặp khó khăn về tài chính đã giúp đỡ ASML rất nhiều. Ngoài ra công ty còn nhận trợ cấp từ chính phủ Hà Lan và tiền thân của liên minh châu Âu.
+ Năm 1995, công ty niêm yết cổ phiếu ở New York và Amsterdam. Không lâu sau đó, ASML đặt cược rằng công nghệ quang khắc bằng tia cực tím sẽ là tương lai của ngành sản xuất chip. Các công ty chip lớn bắt đầu sử dụng máy móc của hãng từ khoảng năm 2007. Họ nhiều lần thất vọng và cả các cổ đông cũng vậy khi mà ASML nhận ra rằng công nghệ này quá khó để sử dụng. Những chiếc máy mẫu đầu tiên được gửi đến viện nghiên cứu IMEC ở Bỉ từ năm 2006 nhưng mãi đến năm 2018 các khách hàng thương mại mới có thể bắt đầu sử dụng công nghệ này.
+ Những thiết bị thế hệ trước sử dụng tia laser để tạo ra ánh sáng trực tiếp. Nhưng khi bước sóng ngắn lại, việc đó trở nên khó khăn gấp nhiều lần và những cỗ máy của ASML có thể xử lý được việc đó.
+ Những cỗ máy nặng 180 tấn và to bằng cả một chiếc xe buýt 2 tầng có thể được ví như cuốn kinh thánh của chuỗi cung ứng chằng chịt trong ngành công nghiệp điện tử. ASML có khoảng 5.000 nhà cung ứng. Carl Zeiss, một công ty quang học của Đức, giúp “làm đẹp” cho các thấu kính. VDL, công ty của Hà Lan, cung cấp những cánh tay robot hỗ trợ. Nguồn ánh sáng đến từ Cymer, một công ty Mỹ mà ASML mua lại năm 2013.
+ ASML chỉ là một trong số hàng trăm công ty cung cấp linh kiện cho các nhà sản xuất chip. Nhưng vai trò của nó quan trọng đến mức Intel, Samsung và TSMC đều rót tiền cho bộ phận R&D của hãng để đổi lấy cổ phần.
+ Không chỉ các khách hàng và nhà đầu tư nhận thức được vị thế độc quyền của ASML. Các chính trị gia cũng vậy. Công nghệ quang khắc euv nằm trong danh sách các công nghệ được ứng dụng cả trong quân sự và dân sự. Trung Quốc đang nóng lòng muốn phát triển công nghệ của riêng mình – nỗ lực mà Mỹ đang cố gắng dập tắt. Năm 2018, ASML đã nhận được đơn đặt hàng máy quang khắc từ một khách hàng Trung Quốc nhưng dưới áp lực của Mỹ chính phủ Hà Lan vẫn chưa cấp cho ASML giấy phép xuất khẩu.
III/ Sức hấp dẫn của ASML đối với Trung Quốc
+ ASML nắm trong tay các công nghệ quan trọng để sản xuất ra các cỗ máy có thể chế tạo nên các con chip 7nm hoặc thậm chí 5nm, điều mà nhiều công ty Trung Quốc đang rất thèm muốn. Đó cũng là lý do tại sao công nghệ của hãng lại đặc biệt hấp dẫn với Trung Quốc. Quốc gia này đang sẵn sàng chi ra hơn 150 tỷ USD trong một thập kỷ tới để trở thành người dẫn đầu trong việc thiết kế và sản xuất sản phẩm công nghệ, như một phần trong kế hoạch “Made in China 2025” mà họ đề ra.
+ ASML có thể ghét việc bị ngăn cản tiếp cận Trung Quốc – thị trường lớn nhất thế giới. Về dài hạn, không thể bước vào Trung Quốc sẽ đe dọa vị thế thống trị của ASML. Tháng 4 năm ngoái ASML tuyên bố 6 nhân viên, trong đó có vài người quốc tịch Trung Quốc, ăn cắp bí mật thương mại từ văn phòng ở Mỹ từ năm 2015, dù không xác nhận mối nghi ngờ rằng vụ này có liên quan đến chính phủ Trung Quốc.
Tuy vậy, hiện nay Trung Quốc cần ASML hơn là ASML cần Trung Quốc. Trong số tất cả những yêu cầu từ các nhà cung ứng, công nghệ của ASML là khó bắt chước nhất, theo Pierre Ferragu, chuyên gia phân tích công nghệ tại New Street Research. Malcolm Penn, chuyên gia của Future Horizons, cho rằng cần ít nhất là một thập kỷ để Trung Quốc đuổi kịp công nghệ của ASML hiện nay, và đến khi đó thì ASML đã lại tiến bộ hơn rất nhiều. Hiện công ty Hà Lan đang nghiên cứu máy quang khắc mới với thấu kính tốt hơn có thể xử lý nhiều bề mặt chất bán dẫn hơn trong mỗi giờ. Theo kế hoạch, những máy này sẽ được xuất xưởng vào năm 2023 và lần này ASML hi vọng sẽ không có sự kiện nào khiến họ phải trì hoãn.
Thu Hương
Theo Nhịp Sống Việt
